Delivery

Delivery is een leuke positie, vooral om z.g. clearances te leren te geven. Het geven van een delivery-clearance zal vaak voorkomen tijdens het werken als controller. Iedere vlucht begint met een vluchtplan (flightplan = FP) wat goedgekeurd dient te worden. Dit is de taak van de delivery-controller. Als delivery niet actief is op een veld neemt de ground-controller alle taken over. Hoewel er vaak nogal licht over deze positie gedacht word is het eigenlijk het visitekaartje van online vliegend Nederland. Als gevorderde piloten online komen horen ze graag en vloeiende clearance. Een beginnende piloot heeft soms behoefte aan wat uitleg bij het juist invullen van zijn vluchtplan. Het is prettig als je iedereen naar wens of behoefte kunt afhandelen.

De positie

De clearance delivery positie wordt afgekort als DEL. DEL heeft ground (GND), tower (TWR), approach (APP) of radar / center (CTR) boven zich. Indien een van deze posities niet aanwezig is mag DEL de kist tot en met de start-up onder zijn controle houden.

De taken

Bij het geven van een clearance dien je het vluchtplan ten minste op de volgende punten te checken:

  • SID: Staat er als eerste punt in het vluchtplan een eindpunt van een SID. Zoniet, waarom niet.
  • Hoogte: Komt de hoogte overeen met de bestemming (SE-ODD, NW-EVEN regel).
  • Snelheid: Komt de snelheid overeen met het gekozen type vliegtuig.

Als een piloot niet bekend is met de SIDs of misschien zelfs (nog) niet weet wat een SID is, moet in overleg met APP eventueel een expect vectors after departure of andere instructie gegeven worden.

Kaarten

Als DEL controller dien je de beschikking te hebben over de SID kaarten en de quickview van het betreffende vliegveld. De SIDs zijn de enige routes die IFR verkeer kan vliegen vanaf een vliegveld. De SID-afkorting dient zonder de letter als eerste punt is het vluchtplan te staan.

Het werk

De “clearance” bestaat uit een standaard tekst die er als volgt uit hoort te zien: ”[callsign] cleared to [destination] via the [sid] departure. Runway [RW]. Initial climb[IC]. Squawk [code].” Hierin is:

  • [callsign]: Het callsign van de betreffende piloot.
  • [destination]: De bestemming van de piloot. Deze kun je snel nakijken op IVAe en als je het niet weet zeg je gewoon “destination”
  • [sid]: Indien het vliegveld SID’s heeft moet het eindpunt van de SID zijn opgenomen in het vluchtplan. Zelf geef je er de runway (RW) bij aan door een letter achter de SID te plakken. Als iemand dus een Arnem SID heeft staan, en RW 24 op EHAM is actief wordt dit: Arnem1S departure (Zie kaarten). Indien het vliegveld geen SID’s heeft, kun je opgeven: “expect vectors after departure” Pas op sommige eindpunten van een SID zullen als SIDnaam een andere benaming hebben zie quickview voor deze uitzonderingen(first waypoint)
  • [IC]: Initial climb wordt op alle vliegvelden opgegeven behalve op EHAM. De piloot dient te weten dat op EHAM de "initial climb" op FL060 is zoals beschreven staat in de charts.
  • [RW]: De runway waarvan vertrokken gaat worden.
  • [code]: Deze is te halen uit de verschillende quickviews. Voor iedere "destination" is een aparte set codes gedefinieerd. Je kunt dus niet zomaar codes verzinnen. Let er tevens op dat een squawk-code een 4 cijferig getal is dat uit de getallen 0 t/m7 bestaat. Nooit te gebruiken:
    • 7500: "Hijack"
    • 7600: "Communication failure"
    • 7700: "Emergency"

Na het voorlezen dient de piloot de clearance aan je terug te lezen. Deze moet dan exact hetzelfde zijn. Als dit correct gebeurd is eindig je met: ”readback correct, contact [controller] on [freq]” Hierin is:

  • [controller] de controller die op dat moment de eerstvolgende positie is.. Dit kan GND, TWR, APP, of CTR zijn.
  • [freq] De frequentie van de betreffende controller.

Labels in IVAC

Als delivery dien je alleen het veld ”waypoint” (WPT) in te vullen. Hier vul je de afkorting van de SID in waarvoor je de vlucht gecleared hebt. In geval dat er 2 of meer banen voor vertrekkend verkeer in gebruik zijn, vul je hierbij ook de SID-versie in. Arnem 1S wordt dan dus ANM1S.

VFR-verkeer

Omdat in Nederland alleen op Schiphol de positie ”clearance delivery” bestaat wordt hier alleen de procedure voor Schiphol behandeld. Op Schiphol wordt de start-up-clearance gegeven door DEL. VFR-verkeer kent geen ”delivery clearance”. Daarom worden in de z.g. ”start-up”-clearance de volgende onderdelen benoemd:

  • ATIS
  • QNH
  • Runway in use
  • Squawk

[Callsign]. Start-up approved. Information [ATIS]. QNH [QNH]. Runway [RW] in use. Squawk 006* Hierin is:

  • [ATIS]: De ATIS-letter die op dat moment gebruikt wordt.
  • [QNH]: De actuele luchtdruk. Dus niet uit de ATIS/Metar.
  • [RW]: De runway waarop vertrokken gaat worden.
  • 006*: VFR-verkeer in controled airspace krijgt altijd een squawkcode die met 006 begint. Het laatste cijfer is een opvolgend nummer dat verschillend is voor elke kist

Praktijkvoorbeelden en veel gemaakte fouten

Voorbeeld: Een kist wil graag een vlucht maken naar EGLL (Londen-Heatrow). In zijn vliegplan staat het volgende:
Route: VALKO L980 LOGAN Cruise-altitude: FL180 We hebben gezien dat EGLL een vlucht naar het westen is dus het even FL is in orde. (PAS OP; FL170 zou ook even zijn maar er wordt gekeken of zonder de nul het getal nog even is.) VALKO is een waypoint dat eigenlijk niet geoorloofd is, maar dit mag geaccepteerd worden. (zie first waypoint bij de GORLO en VALKO departures.) Na de controle van de speed kunnen we bij een actieve runway for departure 24 de volgende clearance geven als de piloot zich met de goede ATIS heeft gemeld: “PH-ABC, Cleared to London, via the GORLO one siera departure. Runway two four and squawk six two six five.”

Veelgemaakte fouten:

  • Delvery geeft geen start-up-clearance aan IFR verkeer. Bij goedvinden van de volgende controler(GND, TWR, APP of CTR) mag dit door DEL gedaan worden. Pushback is sowieso verboden.
  • Als er niet van de runway in use wordt gestart of bij de piloot de SID's niet bekend zijn, overleg dan met approach(of anders hoger) wat te doen. "Expect vectors after departure" kan dus niet gegeven worden als app het niet weet.
  • Het label van een vector piloot moet zijn "VEC" en van een piloot met een andere baan dan de actieve de SID inclusief de SIDversie. BV: "ANM1S" ipv "ANM"